Birleşmiş Milletler’in Kuruluşu ve Birleşmiş Milletler Şartı (1945)
Birleşmiş Milletler’in Kuruluşu
ve Birleşmiş Milletler Şartı (1945)
Birleşmiş Milletler Şartı imza töreninden bir fotoğraf
İkinci Dünya Savaşı 1939’dan 1945 yılına kadar sürmüş ve sonuna yaklaşmaktaydı. Avrupa ve Asya’da şehirler baştan aşağı yıkılmış, milyonlarca insan ölmüş, on milyonlarca insan evsiz ve aç kalmıştı. Avrupa’da Sovyet güçleri Berlin önlerine kadar gelmiş, Nazi’lerin son direnişini kırmaya çalışıyordu. Uzak Doğu’da ABD ile Japonya arasındaki savaş ise Okinawa gibi adalarda olanca şiddeti ile devam ediyordu. Özellikle Nazi Almanyası’nın altı milyonu aşkın insanı Yahudi, Roman, eşcinsel veya engelli oldukları için yok etmesi dünyayı dehşete düşürmüştü. İlerleyen yıllarda Nürnberg ve Tokyo’da mahkemeler kurulacak ve yenilen ülkelerden sorumlular, savaş suçları, “barışa karşı suçlar” ve “insanlığa karşı suçlar” işlemekten ötürü yargılanıp ve birçoğu bu suçlardan mahkum olacaktı.
İşte bu şartlar altında İnsan Hakları düşüncesi daha güçlü bir şekilde gündeme geldi. Nisan 1945’de elli ülkeden delegeler, San Fransisco’da bir araya gelerek, gelecekte yeni savaşların çıkmasını önlemek için barışı korumak ve teşvik etmek amacıyla, birincil amacı barışı desteklemek ve çatışmaları önlemek olan Birleşmiş Milletleri kurma yoluna girdiler. Artık insanlar hiç kimsenin adaletsizce, yaşam hakkından, özgürlükten, yiyecekten, barınaktan ve bir vatandaşlığa sahip olma hakkından mahrum edilmeyeceğinden emin olmak istiyorlardı. Dünyanın dört bir yanından, kendi hükümetlerinin ihlallerine maruz kalmaması için insanları koruyacak ve hükümetlerin kendi ülke sınırları içinde yaşayan herkese karşı uygulamalarında dikkate almak zorunda olacakları standartların ortaya konulması adına çağrılar yapıldı. İşte bu çağrılar Birleşmiş Milletler Şartı’nın taslağının hazırlanacağı San Fransisco toplantısının gerçekleşmesinde kritik bir rol oynadı.
Kurulması hedeflenen yeni teşkilatın idealleri Birleşmiş Milletler Şartı olarak da bilinen kuruluş anlaşmasının önsözünün başında şöyle ifade edilmişti:
“Biz Birleşmiş Milletler halkları, bir insan yaşamı içinde iki kez insanlığa tarif olunmaz acılar getiren savaş felaketinden gelecek kuşakları korumaya, temel insan haklarına, insan kişiliğinin onur ve değerine, erkeklerle kadınların ve büyük uluslarla küçük ulusların hak eşitliğine olan inancımızı yeniden ilan etmeye, adaletin korunması ve antlaşmadan doğan yükümlülüklere saygı gösterilmesi için gerekli koşulları yaratmaya ve daha geniş bir özgürlük içinde daha iyi yaşama koşulları sağlamaya, sosyal bakımdan ilerlemeyi kolaylaştırmaya ve bu amaçlara ulaşmak için, hoşgörüyle davranmaya ve iyi komşuluk anlayışı içinde birbirimizle barışık yaşamaya, uluslararası barış ve güvenliği korumak için güçlerimizi birleştirmeye, ortak yarar dışında silahlı kuvvet kullanılmamasını sağlayacak ilkeleri kabul etmeye ve yöntemleri benimsemeye, tüm halkların ekonomik ve sosyal bakımdan ilerlemesini kolaylaştırmak için uluslararası kurumlardan yararlanmaya istekli olarak, bu amaçları gerçekleştirmek adına çaba harcamaya karar verdik…”
Birleşmiş Milletler Şartı 24 Ekim 1945’de yürürlüğe girdi ve bu tarih o günden bu yana Birleşmiş Milletler Günü olarak kutlanmaktadır. BM Şartı'nın (Anlaşması) tam metni için:
Yorumlar
Yorum Gönder