İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi (1789)

İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi (1789)

1789 yılında Fransa’da mutlak monarşinin sona ermesi ve “Birinci Cumhuriyet”in kurulmasının yolunu açacak bir devrim yaşandı.  Fransız Devrimi adı verilen bu büyük olayın işaret fişeği olan Bastille Hapisanesi’nin halk tarafından basılmasının üzerinden ancak altı hafta ve Fransa’da feodalizmi tasfiye eden kararların alınmasından ise sadece üç hafta sonra 26 Ağustos 1789’da Fransa Ulusal Meclisi’nde kabul edilen İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi (La Déclaration des Droits de l’Homme et du Citoyen), 1791 Fransız Anayasası’na doğru atılmış ilk adımdı.

Bu bildiri ile tüm yurttaşların “özgürlük, güvenlik, mülkiyet ve baskıya karşı direnme hakkı” garanti altına alınıyordu.  “…Doğal hakların her insan tarafından kullanımının tek sınırı toplumun diğer üyelerinin de aynı haktan yararlanmasının teminidir” denilen bildiri metninde yasa, bu hak eşitliğini teşvik etmek için “genel iradenin ifadesi” olarak görülür ve “sadece topluma zararlı eylemleri” yasaklar.   1789 Fransız Devrimi'nin insanlığa armağanı olan "İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi" şöyle başlar: "Ulusal Meclis halinde toplanan Fransız halkı temsilcileri, toplumların uğradıkları felaketlerin ve yönetimlerin bozulmasının yegane nedeninin; insan haklarının bilinmemesi, unutulmuş olması ya da hor görülüp dikkate alınmamasına bağlı olduğu görüşünden hareketle; insanın doğal, devredilemez ve kutsal haklarının resmi bir bildiri içinde açıklamaya karar vermişlerdir. Öyle ki, bu bildiri tüm toplum üyelerinin hiçbir zaman akıllarından çıkmasın, sürekli olarak onlara haklarını ve ödevlerini hatırlatsın. Öyle ki, yasama ve yürütme iktidarlarının faaliyetlerinin siyasal toplumların amacına uygun olup olmadığı her an denetlenebilsin ve bu iktidarlara daha çok saygı gösterilsin. Öyle ki, bundan böyle yurttaşların basit ve tartışma konusu olmayan ilkelere dayanan istekleri hep anayasanın korunmasına ve herkesin mutluluğuna yönelik olsun. Sonuç olarak Ulusal Meclis Yüce Varlığın huzurunda ve himayesinde aşağıdaki İnsan ve Yurttaş Haklarını kabul ve ilan eder..."

İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi'nin tam metni için bkz:

http://www.dusuncetarihi.com/makale/insan-ve-yurttas-haklari-bildirisi-1789.html