Eğitim hakkı
Eğitim hakkı
Eğitim hakkı Evrensel İnsan Hakları Bildirgesi'nde tanımlanan ekonomik, sosyal ve kültürel hakların bir parçasıdır ve Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesinin 28. ve 29. maddelerinde yer almaktadır. BM’nin, yoksulluğu 2015 yılına kadar yarıya indirmeye yönelik eylem planının ana çözümlerinden biridir. Bir kişinin insan haklarını kullanabilmesi ve onların haklarını savunabilmesi için eğitim zorunlu bir bileşendir. Okuyup yazabilen ve aritmetik işlemler yapabilenler farklı bilgi türlerini kavrayabilme ve kendi görüşlerini oluşturabilme kabiliyetine sahip olurlar. Bu yüzden eğitim, en azından temel seviyelerde eşit, parasız ve zorunlu olmalıdır. Ayrıca tüm insanlar, orta öğretim, üniversite veya yüksek öğrenim kurumlarında mesleki eğitim ve yüksek öğrenime erişim hakkına sahip olmalıdır. Bu noktada eğitim hakkından en çok mahrum bırakılan kız çocukların durumu çok önemlidir. Birleşmiş Milletlere (UNDP) göre, bir ülkenin yaşam koşullarında kalıcı gelişmelerin sağlanabilmesi için kız çocuklarının temel eğitimi büyük önem taşımaktadır.
Eğitim hakkı, insanların insan haklarına sahip oldukları bilincinin toplumda yerleşmesi ve insan haklarına saygılı bireyler yetiştirilmesinin de temelini oluşturmaktadır.
Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi çocukların eğitim hakkını en kapsamlı şekilde belirten uluslararası bir belge olarak öne çıkmıştır. Çocuk Hakları Sözleşmesi çocukların eğitim hakkının fırsat eşitliği temelinde gerçekleşmesi gerektiğinin altını çizerek, bu bağlamda devletleri sorumlu tutuyor. Buna göre devletler,
- Çocuklara ücretsiz, zorunlu eğitim sağlamak,
- Ortaöğretimi genel ve mesleki olmak üzere çeşitli biçimlerde örgütleyerek tüm çocuklara açık bulundurmak,
- Uygun bütün araçları kullanarak yüksek öğrenimi yetenekleri doğrultusunda tüm çocuklara açık duruma getirmek,
- Eğitim ve meslek seçimine ilişkin bilgi ve rehberliği bütün çocuklara ulaştırmak,
- Okulu terk oranlarını azaltmak,
- Okul disiplininin çocuğun onur ve saygınlığı ile bağdaşır biçimde uygulanmasını sağlamakla yükümlüdürler.
Yine Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 29. maddesine göre çocuğun eğitimi aşağıda sayılan şu esaslara yönlendirilmelidir:
- Çocuğun potansiyelini geliştirme;
- İnsan haklarına saygının geliştirilmesi;
- Çocuğun ebeveynlerine ve çocuğun kendi kültürel kimliğine saygı duyulması ve çocuğunkinden farklı olan kültürlere saygının geliştirilmesi;
- Anlayış, barış, hoşgörü, cinsiyet eşitliği ve tüm insanlar, etnik, ulusal ve dini gruplar ile yerli kökenli kişilerle dostluk ruhuyla, özgür bir toplumda, çocuğun sorumluluk sahibi yaşam için hazırlanması;
- Doğal çevreye saygının geliştirilmesi.
Eğitim hakkı, insanların insan haklarına sahip oldukları bilincinin toplumda yerleşmesi ve insan haklarına saygılı bireyler yetiştirilmesinin de temelini oluşturmaktadır.
Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi çocukların eğitim hakkını en kapsamlı şekilde belirten uluslararası bir belge olarak öne çıkmıştır. Çocuk Hakları Sözleşmesi çocukların eğitim hakkının fırsat eşitliği temelinde gerçekleşmesi gerektiğinin altını çizerek, bu bağlamda devletleri sorumlu tutuyor. Buna göre devletler,
- Çocuklara ücretsiz, zorunlu eğitim sağlamak,
- Ortaöğretimi genel ve mesleki olmak üzere çeşitli biçimlerde örgütleyerek tüm çocuklara açık bulundurmak,
- Uygun bütün araçları kullanarak yüksek öğrenimi yetenekleri doğrultusunda tüm çocuklara açık duruma getirmek,
- Eğitim ve meslek seçimine ilişkin bilgi ve rehberliği bütün çocuklara ulaştırmak,
- Okulu terk oranlarını azaltmak,
- Okul disiplininin çocuğun onur ve saygınlığı ile bağdaşır biçimde uygulanmasını sağlamakla yükümlüdürler.
Yine Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 29. maddesine göre çocuğun eğitimi aşağıda sayılan şu esaslara yönlendirilmelidir:
- Çocuğun potansiyelini geliştirme;
- İnsan haklarına saygının geliştirilmesi;
- Çocuğun ebeveynlerine ve çocuğun kendi kültürel kimliğine saygı duyulması ve çocuğunkinden farklı olan kültürlere saygının geliştirilmesi;
- Anlayış, barış, hoşgörü, cinsiyet eşitliği ve tüm insanlar, etnik, ulusal ve dini gruplar ile yerli kökenli kişilerle dostluk ruhuyla, özgür bir toplumda, çocuğun sorumluluk sahibi yaşam için hazırlanması;
- Doğal çevreye saygının geliştirilmesi.
Yorumlar
Yorum Gönder