Yerli Halkların Hakları
Yerli Halkların Hakları
Yerli halklar tarihsel bir bütünlüğe ve kültürel bir ortaklığa sahip, aynı zamanda işgal veya kolonileşme öncesi o toprakların orijinal sahipleri olan ve kendilerini çoğunluğun (baskın) kültüründen farklı gören, bu yüzden de kendi kültürlerine sahip çıkmak ve kendi kendilerini yönetme hakkına sahip olmak isteyen halklara, cemaatlere veya milletlere verilen isimdir.
Yerli bir halkın en önemli özelliklerinden birisi tarihsel süreçte (yani göçle, kolonileşmeyle veya bir işgalle değil) oluşması ve şu anda idaresi altında bulunduğu çoğunluğun yönetimi altında bir azınlık olarak yer almasıdır. Bu bağlamda başka bir özelliği de kendi geleneksel sosyal değerlerini korumak istemeleri ve geçmişten gelen birikimleri gelecek nesillere aktarmayı hedefleyen gruplar olmalarıdır.
Diğer azınlıklar, kimlik ve kültürlerle kıyaslandığında, toprak ve su ile olan özel ilişkileri nedeniyle, yerli halklar farklı haklara ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenledir ki, uluslararası hukukta, yerli halklar için mevcut düzenleyici çerçeve, herhangi bir ülkedeki diğer azınlık gruplarından daha geniş kapsamlıdır.
Birleşmiş Milletler Yerli Halkların Haklarına Dair Deklarasyon
2007'de 20 yıllık müzakerelerin ardından BM Genel Kurulu Yerli Halkların Haklarına Dair Deklarasyonu'nu kabul etti. Dünyanın yerli halklarının temsilcileri, bu çalışmalara aktif biçimde katıldı. Deklarasyonun lehine toplam 143 ülke oy kullanırken, 11’i çekimser kaldı ve 4 ülke ise karşı oy kullandı (Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda ve Amerika Birleşik Devletleri). Ancak, deklarasyona karşı oy kullananlar sonradan tutumlarını değiştirdiler ve artık söz konusu deklarasyonu destekliyorlar.
Birleşmiş Milletler Yerli Sorunları Üzerine Daimi Forum
Birleşmiş Milletler Yerli Sorunları Üzerine Daimi Forum, ekonomik ve sosyal kalkınma, sağlık ve insan hakları ile ilgili yerli konuları görüşmek üzere, 2000 yılında Ekonomik ve Sosyal Konsey’in (ECOSOC) bir danışma organı olarak kuruldu. Forumun 16 üyesi vardır. Sekiz üye yerli gruplar tarafından, sekiz devletler tarafından atanmıştır.
Öte yandan BM İnsan Hakları Konseyi çalışmaları çerçevesinde, yerli halkların sorunlarına ilişkin bir uzman grubu her yıl bir hafta boyunca toplanmakta ve Konseye ve Özel Raportöre yerli halkların hakları konusunda rapor vermektedir.
Yerli bir halkın en önemli özelliklerinden birisi tarihsel süreçte (yani göçle, kolonileşmeyle veya bir işgalle değil) oluşması ve şu anda idaresi altında bulunduğu çoğunluğun yönetimi altında bir azınlık olarak yer almasıdır. Bu bağlamda başka bir özelliği de kendi geleneksel sosyal değerlerini korumak istemeleri ve geçmişten gelen birikimleri gelecek nesillere aktarmayı hedefleyen gruplar olmalarıdır.
Diğer azınlıklar, kimlik ve kültürlerle kıyaslandığında, toprak ve su ile olan özel ilişkileri nedeniyle, yerli halklar farklı haklara ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenledir ki, uluslararası hukukta, yerli halklar için mevcut düzenleyici çerçeve, herhangi bir ülkedeki diğer azınlık gruplarından daha geniş kapsamlıdır.
Birleşmiş Milletler Yerli Halkların Haklarına Dair Deklarasyon
2007'de 20 yıllık müzakerelerin ardından BM Genel Kurulu Yerli Halkların Haklarına Dair Deklarasyonu'nu kabul etti. Dünyanın yerli halklarının temsilcileri, bu çalışmalara aktif biçimde katıldı. Deklarasyonun lehine toplam 143 ülke oy kullanırken, 11’i çekimser kaldı ve 4 ülke ise karşı oy kullandı (Avustralya, Kanada, Yeni Zelanda ve Amerika Birleşik Devletleri). Ancak, deklarasyona karşı oy kullananlar sonradan tutumlarını değiştirdiler ve artık söz konusu deklarasyonu destekliyorlar.
Birleşmiş Milletler Yerli Sorunları Üzerine Daimi Forum
Birleşmiş Milletler Yerli Sorunları Üzerine Daimi Forum, ekonomik ve sosyal kalkınma, sağlık ve insan hakları ile ilgili yerli konuları görüşmek üzere, 2000 yılında Ekonomik ve Sosyal Konsey’in (ECOSOC) bir danışma organı olarak kuruldu. Forumun 16 üyesi vardır. Sekiz üye yerli gruplar tarafından, sekiz devletler tarafından atanmıştır.
Öte yandan BM İnsan Hakları Konseyi çalışmaları çerçevesinde, yerli halkların sorunlarına ilişkin bir uzman grubu her yıl bir hafta boyunca toplanmakta ve Konseye ve Özel Raportöre yerli halkların hakları konusunda rapor vermektedir.
Yorumlar
Yorum Gönder